Trẻ hay quấy khóc, có biểu hiện giật mình và số cao đây là những triệu chứng sớm cảnh báo trẻ đang mắc bệnh tay chân miệng. Đây là loại bệnh dễ khỏi nhưng nếu không có phương pháp điều trị đúng và kịp thời, đây có thể là biến chứng để hình thành các loại bệnh như viêm cơ tim, viêm phổi, viêm não, suy hô hấp,… Cùng chúng tôi tìm hiểu thêm về bệnh chân tay miệng ở trẻ nhé.
Bệnh tay chân miệng là gì?
Bệnh tay chân miệng là một bệnh truyền nhiễm do virus gây ra, có các biểu hiện đặc trưng như sốt, mụn nước thường xuất hiện ở lòng bàn tay, lòng bàn chân hay bên trong miệng. Bệnh chân tay miệng rất hay gặp ở đối tượng trẻ sơ sinh và trẻ em dưới 10 tuổi và thường gặp nhất ở lứa tuổi dưới 5 vì hệ miễn dịch của trẻ em còn yếu nên chưa đủ sức chống lại tác nhân gây bệnh.
Trên thực tế, bệnh chân tay miệng ở trẻ em không mấy nguy hại và có thể tự khỏi trong vòng 2 tuần. Tuy nhiên, nếu trẻ nhỏ hay trẻ sơ sinh bị tay chân miệng không được chăm sóc tốt thì sẽ có khả năng gặp phải những biến chứng nguy hiểm như viêm bại liệt, màng não, thậm chí là tử vong. Bên cạnh đó, bệnh tay chân miệng ở trẻ em có tốc độ lây lan rất nhanh chóng do đó ba mẹ cần đặc biệt chú ý đến sức trẻ và phòng bệnh cho trẻ nhỏ.
Ai có là người dễ mắc bệnh chân tay miệng
Trẻ nhỏ lớn lên thường sẽ miễn dịch với bệnh tay chân miệng vì cơ thể trẻ nhỏ sẽ hình thành các kháng thể sau khi phơi nhiễm với virus gây bệnh. Nhưng trên thực tế, bệnh này vẫn có thể gặp ở trẻ lớn hơn, trẻ vị thành niên hoặc người trưởng thành. Vì vậy, tất cả những người chưa từng mắc bệnh tay chân miệng đều là đối tượng có nguy cơ nhiễm bệnh. Bệnh tay chân miệng thường xuất hiện quanh năm nhưng đặc biệt tăng vào giai đoạn từ tháng 3 – 5 và tháng 9 – 12 và thường thời gian ủ bệnh từ 3 đến 7 ngày.
Nguyên nhân bị tay chân miệng ở trẻ em
Như có tìm hiểu ở trên bệnh tay chân miệng dễ mắc ở trẻ nhỏ do các loại virus thuộc họ enterovirus gây ra. Tác nhân gây nhiễm khuẩn của bệnh tay chân miệng ở trẻ em là coxsackievirus A16 và enterovirus 71. Trong 2 loại virus trên, coxsackievirus A16 là loại virus thường gặp phổ biến trong các tình trạng bệnh nhẹ, trẻ nhỏ có thể tự khỏi nếu được điều trị sớm và ít để lại biến chứng.
Ngược lại, enterovirus 71 lại ở thể nặng, kèm theo đó là những biến chứng vô cùng nguy hiểm có thể đe dọa đến tính mạng của trẻ thơ nếu không can thiệp kịp thời. Các loại virus này sống trong đường tiêu hóa và lây từ người này sang người khác qua việc tiếp xúc thông thường.
Triệu chứng tay chân miệng ở trẻ
Biểu hiện bệnh tay chân miệng ban đầu có thể là sốt, thường kèm theo đau họng và xảy ra tình trạng biếng ăn, khó chịu trong người. Sau đó, khoảng 1 hoặc 2 ngày sau khi sốt, vết loét gây đau và mụn nước sẽ xuất hiện trong miệng hoặc họng, hoặc cả hai nơi. Mụn nước thường xuất hiện ở tay, chân, miệng, lưỡi, bên trong má,…Tuy nhiên, vết loét và mụn nước thường tự khỏi trong một tuần hoặc lâu hơn. Bệnh tay chân miệng thường nhẹ và chỉ gây sốt trong vài ngày, các triệu chứng cũng tương đối nhẹ. Nhưng nếu vết loét miệng hoặc tình trạng đau họng làm cho trẻ nhỏ không uống nước được hoặc có dấu hiệu chuyển biến xấu thì hãy liên hệ với bác sĩ để chữa trị kịp lúc, kịp thời.
Một số thuốc điều trị cho bệnh tay chân miệng ở trẻ nhỏ
Để giảm bớt các triệu chứng của bệnh này gây ra cũng như phòng ngừa bệnh tái phát, các bác sĩ chuyên khoa có thể đưa ra một số chỉ định điều trị bằng thuốc như thuốc giảm đau, thuốc mỡ bôi ngoài da, thuốc trị nhiệt miệng, thuốc siro, thuốc viêm họng, thuốc hạ sốt,… Và các hoạt động chăm sóc các bé bao gồm: hạ sốt bằng thuốc hạ sốt, ăn đồ ăn nguội để làm dịu cổ họng, cho trẻ uống nước mát và tuyệt đối tránh các đồ ăn chua, cay và nóng vì chúng làm trẻ đau miệng nhiều hơn.
Cách điều trị bệnh tay chân miệng từ A đến Z
Phương pháp điều trị chân tay miệng trẻ em hiện nay còn gặp nhiều do khó khăn vì căn bệnh này KHÔNG có thuốc điều trị đặc hiệu. Điều trị triệu chứng và kết hợp các biện pháp điều trị tích cực là nguyên tắc điều trị chủ yếu để duy trì sức khỏe cho bé và giảm độ nặng của bệnh nếu xảy ra biến chứng nguy hiểm. Cách chữa trị bệnh tay chân miệng bằng các loại thuốc cụ thể như sau:
- Hạ sốt: khi trẻ có dấu hiệu sốt cao từ 38,5 độ C trở lên cần sử dụng ngay thuốc hạ sốt theo hướng dẫn của bác sĩ điều trị.
- Cung cấp đủ nước và điện giải: cho trẻ uống nhiều nước và dung dịch điện giải trong trường hợp bé không uống nước đủ.
- Trong trường hợp trẻ có sốt và loét miệng, cần bổ sung vitamin C, kẽm…
- Cách điều trị bệnh bằng nước sát khuẩn: lau miệng trước và sau ăn bằng glycerin borat, nên sử dụng các dung dịch có có tác dụng sát khuẩn và giảm đau ở miệng giúp mau lành sẽ giúp bé ăn ngon hơn, bổ sung đầy đủ các chất dinh dưỡng.
- Thường xuyên vệ sinh cá nhân bằng nước ấm, đặc biệt là các vùng da phát ban đỏ, mụn nước, tránh làm vỡ hoặc bể mụn nước.
- Cho trẻ mặc những bộ trang phục thoải mái ngay khi ra ngoài hoặc ở nhà.
- Nếu bạn nghi ngờ khi trẻ có các dấu hiệu, triệu chứng não – màng não: có sự thay đổi về tri giác, sốt co giật thì nên đưa bé đến bệnh viện ngay.
Có thể thấy rằng cách điều trị bệnh tay chân miệng tại nhà không quá khó, nhưng điều các phụ huynh cần ghi nhớ đó là tuân thủ quy tắc điều trị. Đồng thời cần phải lưu ý các dấu hiệu biến chứng của trẻ nhỏ.
Chăm sóc trẻ bị tay chân miệng
Phần lớn trẻ con mắc bệnh tay chân miệng sẽ hồi phục hoàn toàn sau khoảng 7 – 10 ngày khi được chăm sóc và điều trị đúng cách, ngoại trừ các trường hợp xuất hiện biến chứng nặng. Đối với trẻ em mắc chân tay miệng thể nhẹ đều hoàn toàn có thể điều trị tại theo chỉ định của bác sĩ. Dưới đây là một số lưu ý về cách chăm sóc trẻ nhỏ bị tay chân miệng tại nhà đúng cách mà các bậc bố mẹ nên biết:
Thực hiện cách ly cho trẻ
Câu hỏi thường được đặt ra là bệnh chân tay miệng có lây không? Bệnh tay chân miệng lây lan rất nhanh, vậy nên khi trẻ mắc bệnh tay chân miệng, cha mẹ cần cách ly ít nhất 10 ngày kể từ khi bệnh khởi phát, không nên cho trẻ tới lớp hoặc chơi với những trẻ khác để tránh phát tán bệnh. Ngoài cách ly trẻ mắc bệnh với bạn bè còn phải cách ly với những người thân khác trong gia đình nhằm hạn chế sự lây lan của bệnh.
Chú ý vào chế độ dinh dưỡng
Khi mắc bệnh, trẻ thường biếng ăn, chán ăn do những vết loét trong miệng gây đau đớn và khó chịu cho trẻ là hình ảnh bệnh tay chân miệng. Vì vậy, cha mẹ nên chuẩn bị những thức ăn mềm, dạng lỏng, dễ nuốt và dễ tiêu hóa cho trẻ giúp trẻ ăn được nhiều và dễ dàng hơn. Cha mẹ nên cho trẻ ăn nhiều lần và bữa ăn cần đầy đủ dinh dưỡng. Bên cạnh đó, mẹ chú ý không nên cho trẻ ăn các loại trái cây gây ảnh hưởng đến nốt mụn nước, thực phẩm không lành mạnh, thức ăn nhanh, đồ cay nóng, đồ chế biến sẵn,….vì có thể khiến trẻ càng đau miệng và họng hơn khi sử dụng.
Giữ vệ sinh cho trẻ
Giữ vệ sinh cá nhân không chỉ giúp phòng ngừa được bệnh tay chân miệng trẻ em mà còn nhiều bệnh truyền nhiễm nguy hiểm khác. Và việc giữ vệ sinh cho cả trẻ nhỏ và người chăm trẻ sẽ hạn chế lây lan bệnh tay chân miệng và giúp quy trình điều trị đạt hiệu quả hơn. Cả người lớn và cả trẻ em nên giữ vệ sinh thật sạch, rửa tay thường xuyên bằng xà phòng, nhất là trước khi ẵm bồng trẻ, trước khi chế biến thức ăn, sau khi đi vệ sinh. Ngoài ra, các đồ vật sử dụng cho trẻ như bình sữa, đồ chơi, dụng cụ ăn uống, vật dụng sinh hoạt nên sử dụng riêng và vệ sinh khử khuẩn. Cha mẹ nên cho trẻ súc miệng bằng nước muối sinh lý, tắm rửa, đảm bảo vệ sinh cá nhân sạch sẽ mỗi ngày và chăm sóc các tổn thương ngoài da bằng các dung dịch sát khuẩn nhằm tránh bội nhiễm, lây lan khi các nốt mụn nước bị vỡ.
Dùng thuốc theo hướng dẫn của bác sĩ
Các bậc phụ huynh nên tham khảo ý kiến bác sĩ về các loại thuốc hạ sốt, giảm đau và liều lượng sử dụng phù hợp với thể trạng sức khỏe của trẻ. Tuyệt đối không được tùy tiện cho trẻ sử dụng những loại thuốc khi chưa có chỉ định của bác sĩ. Paracetamol 10-15mg/kg/lần là loại thuốc thường được sử dụng cho trẻ bị tay chân miệng nhưng lưu ý thuốc này không được dùng cho trẻ dưới 2 tháng tuổi, không dùng quá 5 lần/ngày và mỗi liều dùng cách nhau khoảng 4 – 6 giờ.
Các biến chứng nguy hiểm nào khi mắc tay chân miệng
Ngoài các dấu hiệu đề cập ở trên, một số trẻ còn xuất hiện những biến chứng nặng hơn khi bị bệnh tay chân miệng, nếu không được điều trị kịp thời có thể dẫn tới nguy hiểm đến tính mạng. Các bậc cha mẹ cần lưu ý khi bé có một trong các dấu hiệu cảnh báo nặng thì cần đưa đến bệnh viện ngay lập tức:
- Bé có tình trạng sốt cao liên tục, không thể hạ sốt dù đã dùng thuốc hạ nhiệt.
- Trẻ giật mình, hốt hoảng không rõ nguyên nhân.
- Có dấu hiệu vã mồ hôi, lạnh toàn thân hoặc lạnh ở tay, chân.
- Thở bất thường, nhịp thở tăng nhanh, thở sâu, thở mệt (thở nông, rút lõm ngực, khò khè).
- Xuất hiện tình trạng run người, tay chân run, ngồi không vững, đi đứng loạng choạng.
- Quấy khóc không thể dỗ nín.
- Mệt mỏi, lơ mơ, khó ngủ, ngủ li bì hoặc ngủ kêu không tỉnh dậy.
- Co giật.
- Nôn ói nhiều, bỏ ăn, bỏ bú.
- Da nổi vân tím hoặc xanh tái.
- Trẻ ngồi không vững.
Một số điều cần tránh khi chăm sóc trẻ bị bệnh chân tay miệng
Tuy việc chăm sóc bệnh nhân tại nhà khá đơn giản và có thể phục hồi nhanh chóng nhưng có không ít các phụ huynh mắc phải một số sai lầm trong cách chăm sóc trẻ bị tay chân miệng. Vì vậy, bác sĩ khuyến cáo các bậc phụ huynh nên chú ý tránh mắc phải các sai lầm thường gặp dưới đây:
- Nhiều bậc cha mẹ có quan điểm kiêng gió, kiêng nước cho trẻ bị bệnh tay chân miệng sẽ giúp bệnh nhanh khỏi hơn. Tuy nhiên, điều này hoàn toàn không đúng vì khi mắc bệnh này, trẻ có dấu hiệu sốt, đổ nhiều mồ hôi và các dịch tiết từ các nốt phỏng khi vỡ ra là điều kiện thuận lợi để vi khuẩn sinh sôi, gây bội nhiễm, nhiễm trùng.
- Khi trẻ sốt, nhất là khi sốt kèm triệu chứng ớn lạnh, run, nhiều ba mẹ sẽ giữ ấm cho trẻ kỹ hơn. Nhưng lúc này trẻ nên được mặc quần áo rộng rãi, thoáng mát, có độ thấm hút tốt và cho trẻ dùng thuốc hạ sốt theo hướng dẫn của bác sĩ,…
- Bệnh tay chân miệng sẽ khiến trẻ cảm thấy mệt mỏi, khó chịu. Hơn nữa, tình trạng mọc những nốt phỏng nước mọc bên trong miệng khiến trẻ cảm thấy đau khi nuốt, dẫn đến việc khiến trẻ ăn không ngon miệng, biếng ăn. Tuy nhiên, các bậc phụ huynh lưu ý không bắt ép trẻ ăn vì điều này sẽ khiến trẻ cảm thấy sợ hãi, gây ám ảnh cho trẻ mỗi khi đến bữa ăn dẫn đến tình trạng sức khỏe trở nên nặng hơn.
Hưỡng dẫn cách phòng chống bệnh tay chân miệng ở trẻ nhỏ
Mức độ lây lan của bệnh tay chân miệng nhanh chóng cộng với sự nguy hiểm khi không điều trị kịp thời và tích cực sẽ gây ra những hậu quả khó đoán trước. Đậy là điều làm ám ảnh của nhiều gia đình, nhiều phụ huynh đặc biệt khi nhà có con nhỏ. Do đó, các bậc cha mẹ cần chủ động phòng tránh, bảo vệ mình và con trẻ khỏi bệnh tay chân miệng bằng những biện pháp như rửa tay bằng xà phòng, cho trẻ ăn chín uống sôi, vệ sinh dụng cụ làm bếp, dụng cụ chế biến thức ăn, dọn dẹp nhà cửa và đặc biệt là hạn chế cho trẻ tiếp xúc với trẻ bị bệnh tay chân miệng,… Để biết hơn chi tiết về cách phòng tránh bệnh tay chân miệng bạn có thể tham khảo tại đây.
Các câu hỏi thường gặp về bệnh tay chân miệng ở trẻ em
Dưới đây là những câu hỏi thường gặp về các vấn đề phổ biến ở bệnh tay chân miệng, các bậc cha mẹ nên đọc để trang bị kiến thức cho mình.
Trẻ bị bệnh chân tay miệng bao lâu thì khỏi?
Nếu trẻ tiếp xúc với tác nhân chứa virus gây bệnh tay chân miệng, bệnh có khoảng 5 – 7 ngày ủ bệnh, nên vậy không có triệu chứng nào rõ rệt. Khi các triệu chứng của bệnh bắt đầu xuất hiện, bệnh sẽ kéo dài trong khoảng từ 7 – 10 ngày. Và sau khi các vết phát ban biến mất hoàn toàn thì nguy cơ lây lan cũng không còn nữa.
Bệnh tay chân miệng ở trẻ em có nguy hiểm không?
Bệnh tay chân miệng là một bệnh lành tính, thường tự biến mất sau 7 – 10 ngày nhưng nếu phát hiện muộn và chăm sóc không đúng cách, bệnh có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm như:
- Vi khuẩn có cơ hội xâm nhập tại vết loét hoặc mụn nước dẫn đến nhiễm trùng máu.
- Viêm phổi, viêm não, màng não, phù phổi cấp.
- Tử vong.
Bài viết đã tổng hợp những thông tin liên quan và những biểu hiện của bệnh tay chân miệng ở trẻ cũng như những phương pháp điều trị để hồi phục bệnh lý. Phụ huynh cần chú ý các dấu hiệu để kịp thời điều trị nếu bệnh xuất hiện ở trẻ nhỏ hoặc chính mình. Hy vọng bài viết sẽ cung cấp những kiến thức hữu ích giúp cha mẹ chủ động hơn trong quá trình chăm sóc sức khỏe cho bé!
